​Parçacık Fiziği, maddenin temel yapı taşları ve onların arasındaki etkileşmeleri en temel düzeyde kontrol eden kuvvetler nelerdir sorularına cevap arar. Bu arayış elektron gibi iç yapısı olmayan veya proton gibi bileşik parçacıkları çarpıştırıp, çarpışma sonuçları incelenerek yapılır. Parçacıkların izlerini gözlemek ve özelliklerini ölçmek için parçacık algıçlarına ihtiyaç vardır. Modern bir algıç bu aygıtların tümünün bilgisayara bağlanmış olan bir dizininden oluşur. Bilgisayar programları parçacıkların izlerini sürer ve etkileşmelerini bilgisayar ekranında gösterir.​

Günümüzdeki en büyük ve en güçlü çarpıştırıcı, İsviçre’de CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi)’de inşa edilen Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (BHÇ)’dır. 1 TeV mertebesindeki kütle ölçeğinde ortaya çıkan yeni parçacıkları ve yeni fiziği keşfetmek için 14 TeV’de proton-proton çarpışmalarını sağlayacaktır.  BHÇ üzerinde dört büyük algıç (ATLAS, CMS, LHC-b ve ALICE) vardır. Büyük Hadron Çarpıştırıcısının 2010’da 7 TeV kütle merkezi enerjisiyle çalıştırılmaya başlanması, 2012’de 8 TeV, 2015, 2016, 2017, 2018’de 13 TeV kütle merkezi enerjisiyle veri almaya devam etmesi ile yeni bir enerji aralığına ulaşmamızı sağlamış olması, SM ötesi fizik modellerinin öngördüğü yeni parçacıkları aramak için bir fırsat yaratmıştır. Bu bağlamda, BHÇ üzerindeki algıçlardan elde edilen verinin analiz edilip anlaşılması için bilgisayar alt yapısına (analiz programları) ve bu alt yapıyı etkin şekilde kullanacak insan gücüne ihtiyaç vardır.

"Parçacık Fiziğinde Bilgisayar Uygulamaları Okulu" ile BHÇ’de proton çarpışmalarından elde edilen verilerin bilgisayar ortamında işlenmesi ve sonuçların elde edilmesi sürecinin lisans seviyesinde incelenmesi amaçlanmaktadır. Etkinlik kapsamında alanında uzman parçacık fizikçileri tarafından, bu alanda kullanılan çeşitli bilgisayar uygulamaları işlenecek ve öğrenciler bu uygulamaları kullanarak farklı deneylerden alınan gerçek verileri (OpenData) ve benzetimden gelen sanal verileri (Monte Carlo) analiz edeceklerdir. Ayrıca bu analizleri anlayabilmek için gerekli fiziksel ve matematiksel altyapıyı kuvvetlendirecek derslerde işlenecektir. Öğrencilerden yapacakları bireysel analizlerin yanında grup çalışması yaparak okul sonunda bir sunum yapmaları da beklenmektedir. Bu çalışmalar esnasında eğitmenler ve yardımcı personel öğrencilere yol gösterecektir. Bu bağlamda parçacık fiziğinde kullanılan istatiksel inceleme yöntemleri gösterilecek, bu yöntemler hakkında örnekler verilecektir. C++ veya Python yerine parçacık fiziğine özel analiz betimleme dillerinin kullanılması böylece çalışmaların daha hızlı ve etkin hale getirilmesi son yıllarda gündeme gelmiştir. Bu tür özel dillerden biri olan CutLang tanıtılıp diğer dillerle kıyaslaması yapılacak, özellikleri ve nasıl kullanıldığı anlatılacaktır. Sonrasında fizik analizi süreçlerinin aşama aşama nasıl gerçekleştirildiği (olay seçimi, yeniden yapılandırma, sistematikler, istatistiksel yöntemler vs.) katılımcılara aktarılıp bu analiz dili kullanılarak sonuçlar elde edilecektir.

Katılımcılar, akademik kariyerine bu alanda yön vermek isteyen fizik ve mühendislik öğrencileri arasından seçilecektir. Parçacık fiziği alanında kullanılan temel analiz yöntemlerini ve dillerini öğrenen katılımcıların bu alanda kendilerini geliştirebilecek seviyeye gelmeleri hedeflenmektedir. Etkinlik yurt içinden farklı üniversitelerden lisans eğitimine fizik ve mühendislik dallarında devam eden öğrencilerin başvurularına açık olacaktır. Başvuran öğrenciler parçacık fiziğiyle alakalı temel bilgileri ölçen sorulara cevap vereceklerdir. Katılımcılar, en çok doğru cevabı veren ve parçacık fiziği alanında çalışmalar yürütmeye hevesli ve bu konuda kendini geliştirmeye açık öğrenciler arasından seçilecektir.

Öğrenciler Türkiye’nin farklı üniversitelerinden seçilecek olup, aynı yurtta konaklayacaklarından etkinliğin yapılacağı hafta boyunca hem eğitmenlerle hem de birbirleri ile sürekli iletişim halinde olacaktır. Bu sayede sadece derslerde değil ders harici vakitlerde de kendilerini geliştirme fırsatı bulacaklardır. Etkinliğin öğrencilerin hem akademik bilgilerini hem de parçacık fiziği alanındaki bağlantılarını kuvvetlendirmesi hedeflenmektedir.

  Doç. Dr. Aytül ADIGÜZEL

Düzenleme Kurulu Başkanı